Amerikaans verkiezingscircus helder en adequaat verklaard door de Nederlander Frans Verhagen

De Amerikaanse verkiezingen uitgelegd
Met de voorverkiezingen ― die uiteindelijk, na vele tussenstappen, zullen moeten leiden tot de installatie van een nieuwe president van de Verenigde Staten ― momenteel in het dagelijkse vizier van de diverse publiciteitsmedia wordt weer eens duidelijk dat het belang ervan heel wat verder strekt dan alleen het werelddeel waar zich dat gebeuren afspeelt. Zo meldt Het Parool van heden dat Bill Richardson, de vierde op de ranglijst van de Democratische presidentskandidaten, vandaag bekend zal maken dat hij zich zal terugtrekken. De meeste Nederlanders zullen nog nooit van de man hebben gehoord, maar voor het geval ze meer over hem en zijn status willen weten, is het een goede zaak om het pas verschenen ABC van de Amerikaanse verkiezingen, door Frans Verhagen aan te schaffen. Die heeft alles wat ook maar op enigerlei wijze met dit thema te maken heeft op een relatief lange, in overzichtelijke hoofdstukken verdeelde, rij gezet, waarin hij een antwoord biedt op heel veel eventuele vragen, die mogelijk geïnteresseerden in onze contreien zouden kunnen stellen, behalve uiteraard die éne vraag, welke het meest brandend is: Wie wordt die volgende president?

Diverse serieuze kandidaten
Een adequaat antwoord kan daarop, althans in dit stadium niet worden gegeven, aangezien er nog zoveel kan gebeuren dat (opnieuw) voor een onverwachte wending kan zorgen, en waardoor elke redelijke analyse buitenspel wordt gezet. Immers, nog maar een paar dagen geleden zag het er relatief slecht uit voor Hillary Clinton, maar inmiddels heeft ze, na New Hampshire, felicitaties van haar hardste Democratische mededinger, Barack Obama, in ontvangst kunnen nemen. Dat laatste viel ook te lezen in de (werk)dagelijkse mail van Lenthe Kriq, waarin een bijzonder woord, of onalledaagse uitdrukking, extra aandacht krijgt en wordt verklaard met de etymologische oorsprong. Het begrip caucus was op donderdag 10 januari aan de orde en werd summier verklaard. Wie daarover echter meer wil weten, kan er twee hele pagina’s over lezen in Verhagens nieuwe boek.

Onmisbare gids
Dat 250 pagina’s tellende boek is overzichtelijk en vooral aangenaam leesbaar; het weet steeds de aandacht te boeien en wordt nergens saai, droog of oninteressant, ondanks de talrijke, in het kader van het thema onvermijdelijke, opsommingen. Die status is te danken aan de nuchterheid van de schrijver, die nu voor de tiende keer de Amerikaanse (voor)verkiezingen van nabij volgt, en dus aardig door de wol gekleurd mag worden verondersteld. En daarbij komt dat deze verkiezingsronde in Amerika de achtste is die hij als journalist verslaat. Hij moet dus zeer wel in staat zijn hoofd- en bijzaken te scheiden. Op het achterdeel van het boek wordt Frans Verhagen zelfs een “politiek junkie” genoemd, waarmee degenen die zijn boeken en artikelen lezen hopelijk hun voordeel kunnen doen.
Zestig procent van zijn nieuwste boek wordt ingenomen door het letterlijke ABC ― van Abortus tot Zipper problem ― waarin we alle begrippen, welke een directe link naar deze verkiezingen hebben, verklaard en wel, kunnen vinden met verwijzingen en nuttige associaties, die het soms bizarre verleden van onder meer tweeënveertig aan Bush jr. voorafgaande presidenten niet uit de weg gaan, en waarin en passent ook nog een paar honderd jaar VS-geschiedenis die in deze context van belang zou kunnen zijn, uit de doeken wordt gedaan.

De kunst van het relativeren
Voorafgaande aan het omvangrijke ABC vinden we, na een kort inleidend woord, een verhelderend essay, getiteld De beste wint nooit, maar het systeem is zo gek nog niet, waaruit de titel voor het gehele boek is gelicht. Sterk relativerend — met de vereiste journalistieke afstand, zou je ook kunnen zeggen — weet Frans Verhagen de vinger op diverse wonde plekken te leggen zonder daarbij alle eventuele interessante kindertjes met veel badwater in een oceaan van pijnlijke vooroordelen te laten ondergaan. Ook begrijpt deze Nederlander dat velen bij ons het maar een dwaze vertoning vinden, al die circusoptredens en dito gedragingen, welke toch maar door meerderjarigen de wereld in worden gezonden. Dat het daarbij niet altijd even volwassen toegaat, zal Frans Verhagen in een ruimere context hebben meegemaakt dan de momentopnamen, waarmee allen, die zo ver van de plaats der delicten verwijderd zijn, het moeten doen. Hij is immers degene, die er met de neus bovenop heeft gezeten — iets waarom menigeen hem zal benijden. Tegelijkertijd zullen er voldoende anderen zijn die een dergelijke beker vol Yanken-dwaasheid graag aan zich voorbij zullen laten gaan.
In het hoofdstuk De klas van 2008: een sterkte-zwakte analyse worden alle kandidaten kort en krachtig voorgesteld en hun zwakke plekken naar voren gehaald, evenals hun sterke punten. Overlappingen in die beide categorieën zijn daarbij geen zeldzaamheid.

Eventuele struikelblokken
Heel kort gaat Frans Verhagen in op het tijdschema van de thans lopende voorverkiezingen, en hij duidt die aan met het begrip hindernisbaan. In het kader van de uitzinnig vermoeiende hordenloop die zulke voorverkiezing zijn, valt een beter begrip dat tegelijkertijd de relativering binnen het gebeuren hoog houdt, nauweljks te bedenken. Dat het desondanks tevens een uitputtingsslag voor alle kandidaten zal worden, mag als voor de hand liggend, en daarom bekend, worden verondersteld.
Vervolgens laat Verhagen nog even alle 43 presidenten tot nu toe de revue passeren, met saillante, en soms — wie zal het verbazen, die inmiddels weet dat het zipper problem bij tijd en wijle 'zelfs' in de politiek een niet geringe rol speelt — pikante details.
Het laatste hoofdstuk van het nog tien maanden heel actief te koesteren boek, dat ook daarna nog steeds opnieuw als naslagwerk kan dienen — een betere aanbeveling kan ik even niet verzinnen —, somt alle presidentsverkiezingen vanaf 1788 op, noemt de partij in kwestie, het aantal kiesmannen en, als het van toepassing is, eveneens het aantal en het percentage van de behaalde stemmen.
De beste wint nooit is een aangenaam boek dat het gemakkelijk kan opnemen tegen zo menig politieke thriller die in een dikke duim is ontstaan, hetgeen maar weer eens bewijst dat de meeste verzinsels het moeten afleggen tegen de dagelijkse realiteit. Op een paar orthografische kleinigheden na — pijl in plaats van peil, alsmede inconsequent gespelde woorden — valt er op deze grote prestatie van Frans Verhagen niets aan te merken. Ook al kun je met hem verschillen van ening met betrekking tot de inhoud van zijn laatste zin, die gaat over de historische plek voor Bush junior.
___________

Frans Verhagen: De beste wint nooit — Het ABC van de Amerikaanse verkiezingen.
256 pag., paperback; Nieuw Amsterdam Uitgevers, Amsterdam, 2007.
ISBN 978 90 468 0260 1. Prijs € 12,95.
____________
Afbeeldingen
1. Voorplat van het actuele boek van Frans Verhagen.
2. Hillary Rodham Clinton (officieel portret): serieuze kandidate voor het presidentschap van de VS.
3. Barack Obama, Clintons meest nadrukkelijke uitdager binnen het eigen, Democratische kamp.
4. Rudolph Giuliani, voormalige (107de) burgemeester van New York, thans een serieuze Republikeins presidentskandidaat.
5. John McCain (officieel portret): de grootste uitdager van Hillary Clinton binnen het Republikeinse kamp.
6. Frans Verhagen, auteur van het actuele ABC. (Foto: Herman Wouters.)